Cape Town, 1 Kasım 2016 tarihinden bu yana belediyenin uyguladığı 3.Seviye su Kısıtlamaları altında.
Güney’ Afrika’nın 3 başkentinden biri olan Cape Town’da şiddetli kuraklık yaşanıyor. Barajlarda şuan yalnızca 100 gün yetebilecek kadar su kaldı. Yerel Yönetim, halka sürekli suyu temkinli kullanmaları yönünde uyarılarda bulunuyor. Aynı zamanda şehre çok yakın yerde çıkan yangın da itfaiyecileri zora soktu ve itfaiyeciler kısıtlamalar nedeniyle şebeke suyu değil deniz suyu kullanarak yangına müdahale etti.
Kevin Winter, Cape Town Üniversitesi Çevre ve Coğrafi Bilimler Öğretim Üyesi, yakın gelecekte bir yağış beklemediklerini ifade etti. Barajlardaki su seviyesinin azlığına dikkat çeken Winter; “100,belki de daha az günlük suyumuz kaldı” dedi.
Ancak Eyeswittness News haber kanalına göre; Cape Town barajlarının doluluk oranı %42.5 seviyesinde; ancak birkaç aylık kuraklık-yağışsızlık neticesinde bu oran %2’nin altına düşebilir.
Cape Town’da 1 milyon kişiye su sağlanıyor. Kuraklık nedeniyle yönetim ciddi kararlar almış durumda. Şehir bundan böyle günlük 800 milyon litreden fazla su kullanamayacak. Ayrıca bazı haftalar su kesintileri de yapılarak su kullanımının önüne geçilecek.
Cape Town belediyesinin resmi sitesinden yaptığı açıklama şu şekilde:
“Su kıtlığı yaşayan bir ülkede yaşamak demek, hepimiz için suyu dikkatli kullanmamız gerektiği anlamını taşımaktadır. Biz siz Capetonianslara, uygulayacağımız su kısıtlamaları nedeniyle su tüketimi yönetimi hakkında yardımda bulunacağız.
1 kasım 2016 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, ikinci bir duyuruya kadar Cape Town genelinde 3.Seviye Su Kısıtlaması uygulanacaktır. Ayrıca, su tüketimlerine bağlı olarak kullanılan suyun faturalandırılmasında da değişikliğine gidilmiştir.
Faturaların artması, siz değerli vatandaşlarımızı suyu çok daha temkinli kullanmaya teşvik etmek için yapılmıştır. 1 Kasım 2016’da başlayan bu kısıtlamalar, su kıtlığı yaşayan ülkemiz genelinde kalıcı hale gelebilir.”
*9 Ocak-15 Ocak arası COCT’a ulaşan yağış miktarı 0 mm. Uzmanlar bu durumun süreceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Cape Town Yerel Yönetimi’nin Uyguladığı Su Politikası
Cape Town, 3 seviye su kısıtlaması politikasına sahip.
- Seviye 1; ülke sularının yeterli olduğu, %10 su tasarrufu (genelde yürürlükte olan seviye bu seviyedir).
- Seviye 2; baraj seviyeleri normalin altında olduğunda geçerli olur; %20 su tasarrufu uygulanır.
- Seviye 3; baraj seviyeleri kritik derecede azaldığında geçerli olur; %30 su tasarrufu uygulanır.
Cape Town, WCWDM ( Water Conservation And Water Demand Management)- Su Korunumu Ve Su Talebinin Yönetilmesi-programıyla su kayıplarını minimize ederek suyun verimli kullanımını teşvik eden bir sistem kurdu ve bu sistem COP21 İklim Değişikliği Paris 2015 Konferansında C40 Şehirleri Ödülünü kazandı.
Şehirde ayrıca sulama için alternatif su kaynaklarının kullanılması da özendiriliyor. Kuyulardan veya sondaj deliklerinden( yönetim bireylerin kuyu açmasını teşvik ediyor ve destekliyor; hatta başvuru için http://www.capetown.gov.za/City-Connect/Register/Water-and-sanitation/Register-a-borehole adresinden kayıt dahi alıyor) su çekilerek tarım arazilerini sulanmasına dair duyurular yayınlanıyor. Ayrıca, gri su* yeniden kullanımı ve yağmur sularının toplanarak kullanılması da etkin su politikaları arasında.
*Halka sulama amaçlı suların şebekeden sağlanmaması için uyarılar yapılıyor. Bu suların içme suyu kalitesinde olmayan, gri su* nitelikli sular olabileceğini söyleyen COCT Yönetimi, bu suların İÇİLMEMESİ gerektiğini de bildiriyor.
COCT yönetiminin sitesinde her hafta güncel su durumu bilgileri ve yağış analizleri duyuruluyor. Halk bilgilendiriliyor, halktan habersiz tek bir adım dahi atılmıyor.
*16 Ocak 2017 haftası: Barajlarda doluluk oranı %42.5, Geçen haftadan bu yana barajlardaki doluluk oranı azalması %1.8, Günlük ortalama üretim miktarı ise 890 milyon litre.
*Barajların su sağladığı alanlar ve doluluk oranları
*Barajların 2012-2017 arasında doluluk oranlarını kıyaslayan grafik
Şehrin 2013 yılında tamamlanan Su & Sağlık Hizmetleri, Su Talebi Yönetimi Raporunda çarpıcı kısımlar bulunuyor:
Yönetmelikler, belediye vizyonu ve misyonu, yapılan çalışmalar ve hedeflenen çalışmalar; SWOT Analiziyle var olan durumun analiz edilmesi, Stratejik plan çıkarılması, su talebi yönetiminin verimi, Su & Arıtma, Su Talebi Yönetimi konularında analizler, talep projeksiyonları ve son olarak öneriler bulunuyor.
Cape Town belediyesinin en önemli hedefi; Afrika genelinde Su ve Arıtma Hizmetlerinde öncü, yol gösterici olabilmek. Bunu yapabilmek için de çevreci ve sürdürülebilir çözümler bulmayı, iyi yönetimi, halkın katılımını ve paydaşların(menfaat sahiplerinin) mükemmel iletişim kurabilmesini sağlamayı öncü vizyonları ve hatta “değerleri” olarak kabul ediyorlar.
Değerlerini ise şu şekilde ifade ediyor Su ve Sağlık Hizmetleri Departmanı:
1.Bütüncüllük: paydaş, hizmet alan kişi ve departman arasında en yüksek seviyede etik ve adil ilişkilerin kurularak bu ilişkinin devamlılığının sağlanması
2.Saygı: paydaş, hizmet alan kişi ve departmanda bulunan herkesin görüşüne, inancına saygı duyulması. Çalışan herkesin eşit olması.
3.Hizmet alan kişiye odaklılık: hizmet alan kişiye, kendi varlık sebepleri olarak bakıyorlar. Ama en önemlisi, “Çevre”yi kendilerinin sessiz müşterisi olarak adlandırıyor ve en büyük saygıyı da çevreye duyuyorlar.
4.Güven: tüm ilişkilerini güven üstüne yürütmeyi esas alıyorlar. Bu durumu şöyle açıklamışlar: “evet, evet demektir. Hayır ise hayır. Bunlar kesin cevaplardır, ortak görüşümüz ve amacımız; bütüncül yaklaşım ve güvenin bizi birbirimize güvenmeye zorlaması gerektiğidir. Departmanımızda güven hissedilmeli ve tecrübe edilmelidir. Biz bir aileyiz”.
5.Şeffaflık: tüm işlerimizi güvenle, açık, dürüst ve çevreyi ön planda tutarak yürütüyoruz. Şeffaflık ise esas olarak müşteri ve paydaşlarımız için.”
6.Profesyonellik: Uyguladığımız çözümler tutku, inovasyon, sürdürülebilirlik, düşük maliyet ve mükemmeliyet içerir.
Raporda en çarpıcı kısım ise Cape Town’un (City of Cape Town, COCT) SU hedefleri.
- COCT; 2015/2016 hedeflerinde şu maddeler vardı:
- 5 yıl içerisinde ISO 9001’in tüm hizmetlere uygulanması
- Arıtım verimi %95’ e arıtılmış atıksu deşarjı hedefi
- Afirka genelinde sui atıksu ve hava kirliliği testleri servisleri kurabilmek
- Şehirde su sağlanmayan ev kalmaması
- Üretim kapasitesinin genel olarak %15 arttırılması
- Müşteri memnuniyetinin %90 ve üzerine çıkarılması
- Acil Durum Eylem Planlarının gözden geçirilmesi
- Vergilendirme veriminin %96Ya çıkarılması
- Deşarj edilen suyun geri kazanım ve yeniden kullanımının %15 arttırılması
- Atıksu artıma tesislerinde tam otomatik sisteme geçilmesi
Elbette bu maddelerin hangileri ne ölçüde tamamlandığını ancak COCT Water Sanitation Department rapor yayınlarsa öğrenebileceğiz.
- COCT; 2016/2017 Hedeflerinde ise dikkat çeken şu madde var:
- “Su temini sisteminde şehre suyun temin edilebilmesi için güvenliğin arttırılması: içilebilir nitelikli suyun üretim kapasitesini haftalık olarak %120’ye çıkartmak.”
Bunların yanında belki de en önemlisi, COCT Yönetiminin 5 ana hedef belirlemiş olması. Bu hedeflerden kısaca bahsedelim.
1.Hedef: Şehir genelinde kayıp kaçak oranı %15’in altına düşürülmeli.
2.Hedef: 2012 de konmuş ve 2016 da başarıya ulaşmış. Başarıya ulaşan hedefleri: “ müşterilerin su israfını 2012’nin toplam su ihtiyacının %2’nin altına çekmesi, tüm tüketicilerin verimli su kullanımına teşvik edilmesi”. Süper hedef, süper başarı. Tebrik edilesi.
3.Hedef: COCT(City of Cape Town); 2020’ye kadar aşamalı olarak gelir sağlanamayacak su kullanımını yıllık su tüketiminin %20’nin altına çekmesi
- A: Sisteme giren su
- B: Kontrol edilen su
- C: Kayıp-Kaçak
- D: Sisteme giren, kayıp kaçak düşüldükten sonra net kalan suyun faturalandırılan kısmı
- E: Sisteme giren, kayıp kaçak düşüldükten sonra net kalan suyun faturalandırılamayan kısmı
- F: Tahmini kayıp-kaçak
- G: Gerçek Kayıp Kaçak
- Yapılan hesaplar sonucu COCT yıllık olarak toplam suyunun %21’i şuan için faturalandırılamıyor.
COCT yaptığı başarılı projeler sayesinde 2007’de %20.20 olan kayıp kaçak oranını da 2013 sonunda %14.3’e indirmiş durumda. Kayıp Kaçak bedeli ise COCT için ağır: 2007’de bu bedel 151 milyon 228 bin 465 Rand*-R- iken, 2013 yılında bu rakam 116 milyon 34 bin 69 a düşürülmüş
*Cape Town para birimi. 1 Sent 100 Rand yapıyor.
4.Hedef: COCT geneli su kaynaklarının korunması amacıyla modellenen su talebinşin ortalama su talebinin %2 altına düşürülmesi
5.Hedef: Sürekli olarak su kaynakları, su arıtımı ve deşarjı konusunda anahtar stratejiler belirleyerek projelerin güncellenmesini sağlamak
COCT hikayemiz henüz bitmedi, City of Cape Town tüm gücünü mümkün olduğunca çevre odaklı yürüten kahraman bir şehir.
Yazı dizimizin 2. ayağında Cape Town belediyesi bu işi nasıl yapıyor, bu işin mali boyutu nedir, halk nasıl destek oluyor bunlara bakacağız. O zamana dek sizleri Cape Town belediyesinin sloganıyla baş başa bırakıyoruz:
*Suyu kurtarmak yaşamanın bir yoludur. COCT, Sizin için çalışan şehir.
*Bizim suyumuz, bizim gururumuz.
http://ewn.co.za/2017/01/15/ct-carries-out-blitz-to-curb-water-wastage