Rejeneratif Tasarım Yaklaşımına Giriş: Doğayı Anlamak, Doğayla Birlikte Tasarlamak

YENİLEYİCİ (REJENERATİF) TASARIM YAKLAŞIMI | SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ÖTESİNDE

Rejeneratif kök kelime “yeniden” ve sırasıyla “tekrar” anlamına gelen “üretmek” ve “varoluş haline getirmektir.” Böylece rejeneratif kelimesinin temel anlamı “yeniden ortaya getirmek için gereken kapasite” anlamına gelir. Yenileyicilik kavramı, mekanistik görüşün çevre bilimsel bütüncül yapısı karşısında önemini yitirmesi sonucu doğanın sistemli yapısının daha iyi anlaşılması gerektiği fikrini ortaya çıkarmıştır.[1] “Yenilenen” terimi kendi kaynak ve enerji kaynaklarını yenilemek veya yeniden canlandırmak, toplumun ihtiyaçlarını doğanın bütünlüğüne entegre eden sürdürülebilir sistemler oluşturmak için kullanılan süreçleri tanımlamaktadır.

Şekil 1:Yenileyici Tasarım Sistemi[6]

Sekil 1’deki yenileyici çevrenin sistem çıktıları (atık ürünleri) bir sonraki sistemin girdilerinin oluşturduğu kapalı döngü sistemini göstermektedir. Yenileyici tasarım yaklaşım kavramının ortaya çıkışı rejeneratiflerin savunucuları; peyzaj mimarları Robert Thayer ve John T. Lyle ve mimar William McDonough tarafından gerçekleşmiştir. 1970’lerin sonlarında, John T. Lyle peyzaj mimarlığı profesörü, mevcut yenilenebilir kaynakların sınırlarını  on yıl içinde öğrenci, profesör ve dünyanın dört bir yanından gelen uzmanlar ve bir enstitü için tasarımlar geliştirmiştir. 1992 yılında Rejeneratif Çalışmaları Lyle Merkezi iki yılda inşa edilmiş ve Sürdürülebilir Kalkınma Lyle’ın kitabı Rejeneratif Tasarım tarafından yayımlanmıştır. [2] Yenilenen (Rejeneratif) tasarım, süreç odaklı sistemler teorisine dayalı bir yaklaşımdır. Yenileyici tasarımlar dünyanın doğal sistem dejenerasyonu tersine çevirmek için oluşturulmamıştır. Bu sistemle evrimsel potansiyelin farkında sağlıklı bir ekosistem oluşturmaya çalışılır.

Yenileyici tasarımı sürdürülebilirlik bağlamı içinde değerlendirdiğimizde dinamik, birbirine bağlı ve gelişen dünyayı oluşturmaya çalışır. “Yeşil”, “Sürdürülebilir” ve “Yenileyici” Tasarım ve ilgili değerlendirme çerçeveleri arasındaki ilişkiyi anlamak ve bu üç yaklaşım tasarımının birbiriyle ilişkilendirmek gerekmektedir. İnsanlarda bu süreçte doğanın dinamik enerjileri ile uyum içinde olmalıdır. [3] Doğa ve insan yaşamları arasındaki simbiyotik ilişki (karşılıklı yarara dayalı ortaklıklar ) sonucu insanlar kendilerini tekrar doğanın bir parçası olarak görmektedirler. “Doğa bize ne yapabilir, ne verebilir” anlayışının yerine “Biz doğaya ne verebiliriz ”anlayışı oluşmaya başlamalıdır[5].

Şekil2:Yenileyici Tasarımın Gelişimi

Yenileyici tasarım düşüncesinin oluşum amacı yapılı çevrenin oluşturduğu altyapı, doğal sistemlerin arasındaki ilişkilerin dışında fiziksel ve sosyal yaşamı da yeniden tanımlamaktır. Yenileyici tasarım yaklaşımıyla, yapılı çevrenin olumsuz sonuçlarını azaltmak geçmiş ve mevcut çevresel zararları iyileştirmek ve tükettiğinden daha fazla çevreye katkı sağlamaktır. [3]  Maksimum sürdürülebilir verimlilikteki yenileyici tasarım kapasitesinin en yüksek olması için yenilenebilir kaynakları korumak ve geliştirmek gerekir. Özellikle enerji kullanımı, atık üretimi ve karbon emisyonlarını azaltan, ekolojik yapı malzemesi ahşabın kullanımı, geri dönüşüm sistemleri ve atıksu-su kullanımı açısından nötr çevre oluşumu yenileyici tasarımın mimari ve kentsel tasarımda olması gereken hedeflerindendir. [4]

Şekil3:Yenileyici Tasarım Sistemi[7]

Cansız varlıkların oluşturduğu, içinde canlıları ya da sosyal çevreyi barındıran doğal ya da yapma ortamlar fiziksel çevredir. Dünyadaki büyüyen şehirlerin sayısını karşılamak için hem kentsel yoğunluğu hem de nüfus yoğunluğunu düşündüğümüzde; yenileyici tasarım yaklaşımının yapı ve fiziksel çevre açısında hava, su, toprak, atık azaltma, enerji ve canlılar olarak ele alınması gerekmektedir.

 

KAYNAKÇA:

 [1] Capra,F. (1996), The  Web Of The Anchor /Doubleday,newyork,ny (Darçın, P., “Çevreci Yapma Çevre Kavramının Evrimi: Yenileyici (Rejeneratif) Tasarım Yaklaşımı”, Mimar.İst Dergisi, 51 (Eylül 2014 sayısı), 50 – 56.

[2] Zari, M P (2012) Ecosystem services analysis for the design of regenerative built environments. Building Research & Information, 40(1), 54–64.

[3] Regenerative design principles, Joseph Bilello, course instructor Architecture 498 Spring 2002 Based on the course text by John Lyle

[4] Regenerative design principles, Joseph Bilello, course instructor Architecture 498 Spring 2002 Based on the course text by John Lyle

[5] Designing from Place A Regenerative Framework and Methodology Pamela Mang and Bill Reed

http://jbilello.iweb.bsu.edu/teaching/regenerative_design_principles.pdf

[6] sekil1 http://hubpages.com/education/Regenerative-Architecture

https://www.researchgate.net/publication/261476511_Regenerative_Design_for_the_Future

[7]https://theses.lib.vt.edu/theses/available/etd-05082006-101306/unrestricted/HODGES_REGENERATIVE_THESIS.pdf